Türkiyədəki universitetlərdə bir çox fərqli ixtisas proqramları təklif olunur. Bunlar arasında mühəndislik, tibb, hüquq, idarəetmə, iqtisadiyyat, elm, kommunikasiya, memarlıq, bədii incəsənət və başqa ixtisaslar var. Hər bir universitetin öz xüsusiyyətləri vardır və fərqli proqramlar təklif edir. Bundan əlavə Türkiyədə magistr və PhD proqramları da var.
Türkiyədəki ən yaxşı universitetlər, QS Dünya Universitet Reytinqinə görə müəyyən edilir. Bəzi nümunələr aşağıdakılardır:
| Universitet | Reytinq | İllik Ödəniş |
| Bilkənt Universiteti | 561 | 14000 USD |
| Boğaziçi Universiteti | 701 | 1500 USD |
| ODTÜ | 501 | 1700 USD |
| Ankara Universiteti | 722 | 1800 USD |
Bunlar sadəcə bir neçə nümunədir, Türkiyədə yüksək təhsil verən bir çox universitet də mövcuddur.
Türkiyədə ən populyar bakalavr proqramları arasında mühəndislik, idarəetmə, tibb, hüquq, iqtisadiyyat elmləri, kompüter elmləri, psixologiya, müəllimlik, memarlıq və diş həkimliyi yer alır.
| Universitet | İxtisas | Müddət | Ödəniş |
| İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) | Mühəndislik | 4 il | 3.000-6.000 USD |
| Boğaziçi Üniversitesi | Maliyyə | 4 il | 6.000-14.000 USD |
| Hacettepe Üniversitesi | Tibb | 6 il | 9.000-15.000 USD |
| Ankara Üniversitesi | Hüquq | 4 il | 3.000-6.000 USD |
| Bilkent Üniversitesi | Kompyuter elmleri | 4 il | 12.000-24.000 USD |
| Koç Üniversitesi | Psixologiya | 6 il | 22.000-45.000 USD |
| İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) | Memarlıq | 4 il | 3.000-6.000 USD |
| Anadolu Üniversitesi | Müəllimlik | 4 il | 3.000-6.000 USD |
| Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) | İqtisadiyyat | 4 il | 3.000-6.000 USD |
Türkiyədə universitetlərə qəbul üçün əsasən universitetlərin özlərinə birbaşa müraciət etmək lazım olur və hər universitetin özünün qəbul qaydası vardır. Əsasən qəbul qaydası aşağıdakı formada olur :
Universitet seçimi : Öncəliklə hansı universitet və fakültədə təhsil almaq istədiyinizi təyin edərək başlaya bilərsiniz.
Müraciət şərtləri: Seçdiyiniz universitetin veb saytında dərc edilmiş qəbul şərtlərini və tələb olunan sənədləri araşdıraraq müraciət üçün lazım olan şərtləri müəyyən edə bilərsiniz.
Müraciət prosesi: Müraciət prosesi ümumiyyətlə onlayn müraciət edilməsi tələb edir. Müraciətinizdə şəxsi məlumatlarınızı, təhsil tarixçənizi, tələb olunan sənədləri və qəbul şərtlərinə uyğunluğunuzu göstərən sənədləri yükləməniz tələb oluna bilər.
Qəbul prosesi: Müraciətiniz qəbul edildikdən sonra universitet sizə qəbul məktubu göndərəcəkdir. Qəbul məktubunda göstərilən məlumatları izləyərək qeydiyyat prosesinizi başa çatdıra bilərsiniz.
Türkiyədəki bəzi universitetlər xarici tələbələr üçün xüsusi qəbul proqramları da təqdim edirlər. Bu proqramlar ölkə xaricindakı tədbirlərdə təqdim edilir və tələbələrə müraciət prosesi zamanı kömək edilir.
Türkiyədə təhsil xərcləri universitet və fakültələr arasında fərqlilik göstərə bilir. Bununla birlikdə geniş bir spektrumda qiymət variantları mövcuddur və tələbələrin seçimini təsir edə biləcək bir çox faktor var.
Bakalavr (lisans) proqramları üçün illiq təhsil xərcləri ortalama 5.000-20.000 Türk lirəsi (TL) arasında dəyişir. Buna universitetin adı, yerləşmə yeri, fakültənin mütəxəssisliyi və təhsil dilinin Türkcə və ya İngiliscə olması kimi faktorlar təsir edə bilər.
İkinci bir faktor tələbələrin yaşama xərcləridir. Bu məsələ də yaşama yeri, günlük sərfəli və gözlənilən sosial tədbirlərə göre fərqlilik göstərə bilər.
Əlavə olaraq Türkiyədəki təhsil xərcləri öyrəniləcək ixtisas və dərəcəyə görə də dəyişə bilər. Məsələn, şəhər mərkəzlərində yerləşən elit universitetlərdə təhsil almaq daha bahalı ola bilər.
Ümumi olaraq, Türkiyədə təhsil xərclərinin öyrənildiyi universitet və fakültələrə və seçilən ixtisas və proqramlara görə fərqlilik göstərə bilər.
Türkiyədə təhsil almaq üçün ən yaxşı şəhərlərdən bəziləri aşağıdakılardır:
İstanbul – Türkiyənin ən böyük şəhəri olan İstanbul bir çox universitetlərə ev sahibliyi edir. İstanbul Universiteti, Boğaziçi Universiteti, Sabancı Universiteti və Koç Universiteti kimi məşhur universitetlər burada yerləşir.
Ankara – Türkiyənin paytaxtı olan Ankara bir çox önəmli universitetlərə ev sahibliyi edir. Ankara Universiteti, Hacettepe Universiteti, Bilkent Universiteti və Başkent Universiteti kimi universitetlər Ankarada yerləşir.
İzmir – Türkiyənin üçüncü ən böyük şəhəri olan İzmir, Ege regionunda yerləşir və bir çox məşhur universitetlərə ev sahibliyi edir. Ege Universiteti, Dokuz Eylül Universiteti və İzmir Yüksək Texnologiya İnstitutu kimi universitetlər İzmirdə yerləşir.
Bursa – Türkiyənin ən mühüm sənaye şəhərlərindən biri olan Bursa bir çox məşhur universitetlərə ev sahibliyi edir. Uludağ Universiteti, Bursa Texniki Universiteti və Bursa Beynəlxalq İslam Universiteti kimi universitetlər Bursada yerləşir.
Antalya – Türkiyənin turizm açısından ən mühüm şəhərlərindən biri olan Antalya son illərdə universitetlər üzrə ciddi inkişaf keçirir. Akdeniz Universiteti və Antalya Akev Universiteti kimi universitetlər Antalyada yerləşir.
Türkiyədəki bir çox universitetlər Azərbaycanlı tələbələrə təqaüdlü təhsil imkanları təqdim edir. Türkiyə bursları Azərbaycanlı tələbələr üçün təqaüdlü təhsil imkanlarının ən əhəmiyyətlilərindəndir. Bu burs proqramı Türkiyə hökuməti tərəfindən dəstəklənir və bakalavr, magistr, doktorluq dərəcələri üçün daxil olmaq üçün müraciət edə bilərsiniz. Türkiyə bursları daxilində təqaüd kimi aylıq ödənişlər, pulsuz yataqxana konfransları, sığorta və digər bir çox imkanlar var.
Həmçinin, Türkiyədəki bir çox universitetlər Azərbaycanlı tələbələrə hədiyyə və endirimlər təklif edir. Bu təkliflərdən istifadə etmək üçün öncəliklə universitetlərin veb saytlarını və ya tələbə işləri bölmələrini ziyarət etmək məsləhət görülür.
Türkiyədəki universitetlər fərqli sahələrdə bir çox proqram təklif edir və hər proqramın özünəməxsus qəbul şərtləri var. Əsasən bakalavr proqramlarına müraciət üçün orta təhsil diplomu və magistratura proqramlarına başvurmaq üçün də bakalavr diplomuna malik olmanız lazımdır. Həmçinin, xarici dil bilikləri, akademik uğur, CV, motivasiya məktubu, istinad məktubları və bəzi halda imtahan kimi əlavə müraciət şərtləri də olacaq.
İxtisas seçimi etməzdən əvvəl maraqlandığınız programların ətraflı məlumatlarını axtarmaq, universitetlərin veb saytlarını araşdırmaq, qəbul şərtlərini və tələblərini oxumaq çox önəmlidir. Bundan başqa Türkiyədəki ali təhsil müəssisələrinin beynəlxalq sıralamalardakı yerlərini, tələbə həyatı və mədəni tədbirlərini ətraflı araşdırmaq məsləhət görülür.
Xarici tələbələrin Türkiyə universitetlərinə qəbul üçün verməli olduqları imtahanlar tələbələrin vətəndaşlığına və təhsil aldığı ölkənin müvafiq tələblərinə görə dəyişiklik göstərə bilər.
Əksər hallarda xarici tələbələrin Türkiyə universitetlərinə qəbul üçün verməli olduqları əsas sınaqlardan biri “Yükseköğretim Kurumları Sınavı” (YKS) və ya eyni sınaqın xarici tələbələr üçün təqdim edilmiş variantı olan “International Student Exam” (İSTE) adlanır.
Bununla birlikdə xarici tələbələr üçün əlavə sınaqlar tələb oluna bilər məsələn, ingilis dili üzrə TOEFL, IELTS və ya Cambridge English sınaqları kimi. Həmçinin, tələbələrin ölkələrinin təhsil nazirlərinin tələbləri və ya universitetlərin müəyyən etdiyi şərtlər varsa onlar da qəbul prosesində birinci mərhələdə tələb oluna bilər.
Ən məqbul və aktual məlumatları universitetlərin və təhsil agentliklərinin rəsmi saytlarından əldə edə bilərsiniz.
Türkiyə universitetlərinə qəbul üçün müraciət vaxtları hər universitet üçün fərqli ola bilər lakin əsasən, müraciət müddətləri ilkbahar və ya yay aylarında başlayır və bir neçə ay davam edir. Bu müddətlər universitetlərin rəsmi saytlarında və ya təhsil agentliklərinin saytlarında yayımlanır.
Əksər hallarda Türkiyə universitetlərinə müraciət etmək üçün müəyyən bir son tarixi yoxdur, lakin mümkün qədər erkən müraciət etmək daha yaxşıdır. Bu sizə universitetlər tərəfindən təklif edilən təqaüdlər və ya başqa maddi imkanlar üçün daha çox şans verə bilər və həmçinin viza və sənədlərin hazırlanması üçün daha çox zaman verir.
Bundan əlavə müraciət etməzdən əvvəl mümkün qədər ətraflı araşdırma edin və hədəflərinizə uyğun olan universitetləri və programları seçin. Təhsil agentliklərindən və ya universitetlərin tələbələri ilə danışmaqdan çəkinməyin bu sizə doğru qərar verməyə kömək edə bilər.
Türkiyədə aşağı büdcəli təhsil almaq üçün bir neçə seçim mövcuddur. Bunlar arasında:
İxtisas universitetləri: Türkiyədə ixtisas universitetləri 2 illik bir təhsil proqramı təklif edir. Bu proqramlar daha çox praktiki təcrübə təmin edir. Bu təhsil proqramlarının qiyməti, digər universitet proqramlarına nisbətən daha aşağıdır.
Özəl Universitetlər: Türkiyədə bir çox özəl universitet var və bunların qiymətləri dövlət universitetlərinin qiymətlərinə nisbətən daha yüksəkdir. Lakin, bəzi özəl universitetlər aşağı büdcəli təqaüd proqramları təklif edir.
Distant təhsil: Türkiyədə bir çox universitet, uzaqdan təhsil proqramları təklif edir. Bu təhsil proqramları daha ucuzdur və siz evdən işləyərkən də təhsil almağa imkan verir.
Bunlar Türkiyədə aşağı büdcəli təhsil almaq üçün seçimlərdən bir neçəsidir. Hər biri özəl seçimlər təklif edir və maliyyə imkanlarına uyğun təhsil almaq istəyənlər üçün yararlı ola bilər.
Türkiyədə aşağı büdcəylə təhsil almaq istəyənlər üçün bir neçə universitet mövcuddur. Bu universitetlərin adları:
Bu universitetlər digər universitetlərə nisbətən daha uyğun qiymətlər təklif edirlər və özəlliklə Anadolu Universiteti və Atatürk Universiteti aşağı büdcəli təhsil almaq istəyənlər üçün daha populyar seçimlərdir. Lakin bu universitetlərin bütün fakültə və ixtisasları aşağı büdcəli deyil bu səbəbdən tələbələr əvvəlcə universitetlərin və fakültələrin tələblərini araşdırmalıdırlar.
Türkiyədə universitet seçimi edərkən tələbələrin aşağıdakı faktorlara diqqət etmələri məsləhət görülür:
İxtisas seçimi: Universitet seçimində ən əsas faktor ixtisas seçimidir. Tələbələr öz maraqlarına və qabiliyyətlərinə uyğun olan ixtisası seçməlidirlər. Ayrıca istənilən universitetin hər ixtisası eyni dərəcədə deyil, buna görə də ixtisas seçimi və universitet seçimi birləşdirilməlidir.
Universitetin rəhbərliyi: Universitetin rəhbərliyi universitetin təhsil keyfiyyətinə birbaşa təsir göstərir. Rəhbərlik universitetin vizyonunu və missiyasını dəqiqləşdirməlidir və bu vizyonu tələbələrə təqdim etməlidir.
Təhsil keyfiyyəti: Təhsil keyfiyyəti universitetin ən əsas faktorlarından biridir. Tələbələr universitetlərin tədris metodlarına, proqramlarının sadəliyinə və güncəlliyinə diqqət etməlidirlər.
Tələbələrin təcrübəsi: Universitetdə tələbələr üçün təcrübə proqramları, stajlar və tədqiqat işləri əlavə təhsil təklif edir. Tələbələr universitetlərin bu imkanlarına diqqət etməlidirlər.
Mühit: Universitetin yerləşdiyi mühit, tələbələr üçün də vacibdir. Tələbələr yaşayış şərtləri, kültür və əyləncə mərkəzləri və universitetlərin şəhər mühitindəki ətraf mühitə diqqət etməlidirlər.
Qiymətlər: Universitet təhsili, nisbətən böyük bir məbləğ tələb edir, amma hər universitetin qiymətləri fərqlidir. Tələbələr öz büdcələrinə uyğun olan universiteti seçməlidirlər.
Türkiyədə ixtisas seçimi edərkən aşağıdakı faktorlara diqqət etmək önəmlidir:
Öz maraqlarınız: İxtisas seçiminiz öz maraqlarınıza və həvəslərinizə uyğun olmalıdır. Böyük bir həvəs və mövqeyə sahib olduğunuz bir sahədə təhsil almaq sizi daha uğurlu edəcək və istənilən müvafiq iş təklifi almaq şansınızı artıracaqdır.
Karyera perspektivi: İxtisasınızın karyera imkanlarına uyğun olduğundan əmin olun. İxtisasınızın sizə müvafiq iş və ya karyera imkanları təqdim edəcəyindən əmin olmaq üçün müəyyən sahələr haqqında araşdırma aparmaq sizin üçün daha yaxşı ola bilər.
Universitetin elmi səviyyəsi: Tələbə olmağı düşündüyünüz universitetin elmi səviyyəsi və akademik qabiliyyətləri barədə məlumat əldə edin. Həmçinin, universitetin tədris dilinin sizin üçün münasib olduğundan əmin olun.
Universitetin ümumi mühiti: Tələbələr, professorlar və digər elmi heyə ilə rahatlıqda əlaqə qura biləcəyiniz universitetləri seçmək yaxşı olar. Universitetin səhər və ya şəhər mərkəzində olması da tələbələr üçün daha rahat bir mühiti təmin edə bilər.
Təhsil haqqı və digər xərclər: Universitetlərin təhsil haqqı və yaşamaq üçün digər xərclərini qiymətləndirmək vacibdir. Aşağı büdcəli tələbələr üçün universitetin yerləşdiyi şəhərdə yaşamaq ucuz və sərfəlidir.
Mühit və kültür: Universitetin yerləşdiyi şəhərin mühiti, tələbələrə olan mənəvi vəziyyəti və sosial həyatı sizin üçün önəmlidir. Bu faktorlar təhsil dönəminiz boyu sizin mənəviyyətinizi və sosial həyatınızı pozacaq.